“Herhalde Briç müsabakalarındaki kadar, yarışan sporcuların kurallar hakkındaki bilgisi ile, oyunun resmi kuralları arasındaki farkın yüksek olduğu başka bir yarışma alanı yoktur.”
Bu düşünce ilk olarak, benim 2019 Şubat ayında 5 günlük hakem kurs ve sınavına katıldığımda farkına vardığım bir düşünce idi. Daha sonra Briç kulüplerinde gözlem yapmaya çalıştım. Şunu fark ettim ki, bu konuda yalnız değilmişim. Benim gibi çok oyuncu varmış. Kulüp masalarında tanıdıklar ile yapılan uygulamaları gerçek kural zanneden çok sayıda oyuncu varmış. Aslında kendi arkadaş ortamında oynadıklarından, oyuncular birbirlerine anlayış göstermekte ve kendi aralarında sorunu bir şekilde halledip, Direktör çağırmamayı tercih etmekteler. Böylece rakiplerine kabalık yapmadıklarını düşünmekteler. Tabii ki bunda bir sorun yok! Ancak bir grup “kurnaz” diye tabir edebileceğim oyuncular var ki, en basit turnuvada bile rakiplerinin bilgisizliğinden yararlanıp, bunu kendi avantajlarına kullanabilmekteler. Bu “kurnazlık” ayıp değil, yasal bir sonuç! Sorun, karşı tarafın kuralları bilmemesi, dikkatsizliği veya haklı iken de hakkını koruyamaması. Bu yüzden eksiklerini giderebilmek için, “hakemlik kursuna” katılan milli takım oyuncuları bile var!
Özellikle 2017 de ki Dünya Briç Federasyonun yasalarda yaptığı önemli değişiklikler ciddi sonuçlar doğurdu. Hatta eski Briç Hakemlerinin bile, yeni yasalara uyum gösterebilmeleri için kurs ve sınavdan geçmesi gerekli oldu.
2017 Briç Yasaları Kitabı (Kaynak TBF):
Yasalardaki Değişiklikler Videosu (Türkçe Alt Yazılı):
2017 Briç Yasalarındaki değişiklikler (Ana başlıklar) [Kaynak: EBU]
Yasa 23 – Eşdeğer Konuşma (Yeniden tanımlanmıştır ve en ciddi değişikliklerden biridir.)
Yasa 21 – Sırasız Deklarasyon (Sıra ortakta veya sağdaki oyuncuda iken.)
Yasa 7 – Başka Oyuncunun Kartına Dokunma (Daha önce sadece Turnuva Direktörünün izni ile olabilirken, şimdi rakibin izni ile Dokunma mümkündür.)
Yasa 11 – Onarma Hakkının Yitirilmesi (Bir usulsüzlüğün onarılması hakkı, kusursuz tarafın herhangi bir üyesinin hakemi çağırmadan önce bir eylemde bulunması halinde yitirilebilir. Rakibin ilgili yasa hükümlerini bilmeksizin yaptığı herhangi bir eylem sonucu taraflardan birinin kazanç
sağlaması halinde; Hakem, bu şekilde kazanç sağlayan tarafa, kazançlarını ortadan kaldıracak şekilde ayarlı skor verir. Diğer taraf için ise masa skoru geçerli kalacaktır.)
Yasa 12 – Hakemin Takdir Yetkileri (Ağırlıklı skor atanırken iptal edilen skor hesaplamaya dahil edilmez.)
Yasa 15 – Yanlış Bordun Oynanması (Yanlış bord ve bordun yanlış kartları yeniden tanımlanmış.)
Yasa 16 – İzinsiz Bilgi (Yeniden tanımlanmış.)
Yasa 20 – Konuşmaların Açıklanması – Alert (Bir oyuncu, artırım esnasında yapmış olduğu açıklamanın yanlış ya da eksik olduğunu fark ederse, Belirginleştirme Süreci’nin bitiminden önce hakemi çağırmalı ve hatalı açıklamasını düzeltmelidir. Bu oyuncu, dilerse Hakemi daha önce de çağırabilir, ancak böyle bir yükümlülüğü yoktur.)
Yasa 25 – Konuşmanın Değiştirilmesi (İstemli ve İstemsiz konuşma ayırımı netleştirilmiş.)
Yasa 26 – Çıkış Kısıtlamaları (Eşdeğer konuşma tanımı ile daha basitleşmiş.)
Yasa 36 -Kabulü Olanaksız Kontr / Sürkontr (Usulsüzlük Artırım Sürecinin Tamamlanmasından Sonra, Atak yüzü açık bir şekilde yapıldıktan sonra, Fark Edilirse son kontrat skoru, kabul edilmeyen konuşmanın
yapılmadığı şekli ile hesaplanır.)
Yasa 40 – Ortaklık Anlaşmaları (Bir konuşma veya oyun tarzının ortaklık anlaşması kapsamındaki anlamı, ortaklığı oluşturan oyunculara bağlı olarak değişiklik gösteremez. Bir oyuncu artırım süreci başladıktan oyun sona erene kadar kendi konvansiyon kartını inceleyemez, ancak (yalnızca) deklaran taraf oyuncuları sadece Belirginleştirme Sürecinde kendi konvansiyon kartlarına bakabilirler.)
Yasa 43 – Yer Üzerindeki Kısıtlamalar (Eğer yer kısıtlamaları ihlal ederse, ve daha sonra bir defans oyuncusunun kural ihlaline ilk kez dikkat çekerse, o an için herhangi bir onarma uygulanmaz. Oyun hiçbir ihlal olmamış gibi devam eder. Oyun bittikten sonra, defans tarafı, kendi gerçekleştirmiş olduğu ihlalden dolayı kazanç sağlamışsa, Hakem, bu kazancın ortadan kalkacağı şekilde defans için ayarlı skor uygular. Deklaran tarafı için ise masa skoru geçerli kalır.)
Yasa 45 – Oynanmış Kart (Kendi elinden veya Yerden bir kart oynanmadan önce, deklaran, istemsiz olarak belirtmiş olduğu bir kartı değiştirebilir. Belirtilen kartın değiştirilme sebebi dil sürçmesi olabilir, fakat konsantrasyon kaybı veya durumun yeniden değerlendirilmesi olamaz. Deklaranın istemsiz belirttiği kartın üzerine yasal bir kart oynamış olan defans oyuncusu, değişiklik yapıldıktan sonra, ilk oynadığı kartı geri alıp yerine başka bir kart oynayabilir.)
Yasa 50 – Cezalı Kart (Cezalı kartın ele geri dönmesi ile ilgili olarak,cezalı karttan elde edilen bilginin izinli ve izinsiz bilgi ayırımı. Cezalı kart masada iken, bu herkes için izinli bilgidir. Ancak ceza kalkıp ele döndüğünde, bu bilgi kusurlu taraf için izinsiz bilgidir.)
Yasa 51 – İki veya Daha Fazla Cezalı Kart
Yasa 53 -Sırasız Çıkışın Kabul Edilmesi
Yasa 56 – Defans Oyuncusunun Sırasız Çıkışı
Yasa 57 – Zamanından Önce Çıkış veya Oyun (Ek seçenek; Kusurlu oyuncunun ortağının, deklaran tarafından belirtilecek başka bir rengi
oynamasını isteyebilir veya yasaklayabilir.)
Yasa 62 63 64 Rönons (eklemeler; a) Eğer her iki taraf ta aynı lövede rönons yaparsa, ve taraflardan yalnızca birisi bir sonraki löveye kart vermiş ise, her iki rönonsun da düzeltilmesi gerekir. Defans tarafının geri almış olduğu tüm kartlar cezalı kart durumuna dönüşür. b) Bir oyuncunun aynı renkteki rönonsunu tekrarlamasından sonra, Hakem, rönonsların tekrarlanmamış olması halinde kusursuz tarafın büyük ihtimalle daha çok löve alabilecek olduğuna kanaat getirirse, ayarlı skor uygular. c)Her iki taraf aynı bordda rönons yaparsa ve hakem taraflardan birinin zarar görmüş olduğuna kanaat getirirse, bordu herhangi bir rönons yapılmamış gibi değerlendirerek ayarlı skor uygular.)
Yasa 65 66 – Lövelerin Düzenlenmesi, İncelenmesi (Kendi tarafı bir sonraki löveye çıkış yapmadığı veya kart oynamadığı müddetçe, deklaran ya da her defans oyuncusu, kendi kartını masanın üzerine yüzü aşağı gelecek biçimde çevirinceye kadar, löveye henüz oynanmış olan tüm kartların gösterilmesini isteyebilir.)
Yasa 67 – Özürlü Löve (Hakem, kusurlu oyuncunun löveye kart vermiş olduğunu, ancak bu kartı oynanan kartlarının arasına koymadığını belirlerse, Hakem kartı bulur ve kusurlu oyuncunun oynanmış kartları arasına doğru bir şekilde yerleştirir. Hakem, aynı kartın daha sonraki bir lövede oynanmış olduğunu belirlerse ve artık gerekli düzeltmenin yapılması için geç kalınmışsa, ayarlı skor uygular.)
Yasa 68 – Löve Talebi veya Terki – Claim (önemli değişiklik; Talep veya terkte bulunmayan tarafın talebi doğrultusunda oyun aşağıdaki şartlar çerçevesinde devam eder:
(i) Oyunun devamını dört oyuncunun hepsi kabul etmelidir. Aksi takdirde
Hakem çağırılır.
(ii) Yapılan talep veya terk yok sayılmış olur ve herhangi bir yaptırıma tabi
olmaz. Bu durumda masada ulaşılan skor geçerli olur.
Bu yazı dizisinde sık karşılaşılan kritik konular ile ilgili bilgi vermeye, akış sürecini göstermeye, sınav soru ve cevaplarını vermeye ve (var ise) videolarını paylaşmaya çalışacağım. Bunları hazırlarken, Sayın Rahmi İyilikçi’nin notlarından, TBF,EBU ve ACBL yayınlarından istifade ettim.
Tüm Briç oyuncularına faydalı olması dileklerimle. Halim Hanyaloğlu.
Konu başlıkları şunlar;
Yetersiz Deklarasyon [Yasa 27]
Sırasız Deklarasyon [Yasa 29, 30, 31, 32]
Eşdeğer Konuşma [Yasa 23]
Konuşmaların Değiştirilmesi [Yasa 25]
Atak (Çıkış) Kısıtı [Yasa 26]
El Açma Löve Talebi Terk (Claim) [Yasa 68, 69, 70 ,71]
Rönons [Yasa 61, 62, 63, 64]
Sırasız Çıkış [Yasa 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60]
Cezalı Kart [Yasa 50, 51,52]
İzinsiz Bilgi / Alert [Yasa 16, 20, 21, 40, 73, 75]
Diğer Konular [Yasa 12, 13, 14, 15, 42, 43, 46]